طرز تهیه خورش ساک
خورش ساک یکی از غذاهای سنتی ایرانی است که در استان‌های شمالی، به‌ویژه مازندران و گیلان، ریشه دارد. این خورش خوشمزه و مقوی معمولاً از سبزیجات، گوشت و حبوبات تهیه می‌شود و طعمی بی‌نظیر و دل‌چسب دارد. ساک به دلیل استفاده از سبزیجات خاص، عطر و طعم متفاوتی دارد که طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است. در ادامه با مواد اولیه و مراحل تهیه این خورش لذیذ آشنا می‌شویم.
مواد اولیه لازم برای خورش ساک:
| نام ماده اولیه | مقدار |
|---|---|
| گوشت گوسفند یا گوساله | 400 گرم |
| سبزی ساک (اسفناج، جعفری، تره) | 500 گرم |
| لپه | 100 گرم |
| پیاز بزرگ | 1 عدد |
| سیر | 4 حبه |
| تخم‌مرغ | 2 عدد |
| آبغوره | 2 قاشق غذاخوری |
| نمک، فلفل و زردچوبه | به مقدار لازم |
| روغن | به مقدار لازم |
مراحل تهیه خورش ساک:
مرحله اول: آماده‌سازی مواد اولیه
در ابتدا، باید سبزیجات خورش ساک را آماده کنیم. برای این کار، اسفناج، جعفری و تره را به‌خوبی بشویید تا خاک و گردوغبار آن‌ها پاک شود. سپس سبزی‌ها را ریز خرد کنید و در یک سبد بگذارید تا آب اضافی آن‌ها خارج شود. سبزی‌های این خورش از اهمیت زیادی برخوردارند و به همین دلیل بهتر است تازه و خوش‌عطر باشند.
لپه را از قبل برای چند ساعت در آب بخیسانید تا نرم شود. این کار کمک می‌کند تا لپه‌ها در خورش به‌خوبی پخته شوند و لعاب بیندازند.
گوشت را نیز به قطعات کوچک خرد کنید. از گوشت گوسفندی یا گوساله بسته به سلیقه خود می‌توانید استفاده کنید. برای خورش ساک گوشت‌های استخوانی مانند گردن یا دنده نیز گزینه‌های مناسبی هستند و به خورش طعم ویژه‌ای می‌بخشند.
مرحله دوم: تفت دادن پیاز و گوشت
در یک قابلمه مناسب، مقداری روغن بریزید و آن را روی حرارت ملایم گرم کنید. پیاز را به‌صورت نگینی خرد کرده و در روغن تفت دهید تا طلایی و سبک شود. به پیازها کمی زردچوبه اضافه کنید تا طعم و رنگ بهتری به خورش بدهند.
سپس گوشت خردشده را به پیاز اضافه کنید و تفت دهید. تفت دادن گوشت با پیاز و زردچوبه کمک می‌کند تا گوشت خوش‌طعم‌تر شود و بوی زهم آن از بین برود. این کار را تا زمانی ادامه دهید که رنگ گوشت تغییر کند و کمی سرخ شود.
مرحله سوم: افزودن لپه و سیر
لپه‌های خیسانده‌شده را به قابلمه اضافه کنید و با گوشت و پیاز تفت دهید. لپه‌ها با تفت دادن طعمی متفاوت و خوشمزه به خورش می‌دهند. این کار باعث می‌شود تا لپه‌ها در طول پخت خورش له نشوند و شکل خود را حفظ کنند.
سیر را رنده یا ریز خرد کنید و به مواد درون قابلمه اضافه کنید. سیر به خورش عطر و طعمی منحصربه‌فرد می‌دهد که یکی از ویژگی‌های اصلی این غذاست. سیر را فقط کمی تفت دهید تا عطر آن آزاد شود؛ بیش از حد سرخ نکنید زیرا ممکن است تلخ شود.
مرحله چهارم: افزودن سبزی و پخت خورش
در این مرحله، سبزی‌های خردشده را به قابلمه اضافه کنید. سبزی‌ها را نیز با سایر مواد کمی تفت دهید تا رنگ آن‌ها تغییر کند و آب اضافی‌شان تبخیر شود. این مرحله به خورش عطر و طعم بی‌نظیری می‌بخشد.
حالا حدود دو تا سه لیوان آب به قابلمه اضافه کنید. درب قابلمه را ببندید و اجازه دهید خورش روی حرارت ملایم حدود 1.5 تا 2 ساعت بپزد. مدت زمان پخت بستگی به نوع گوشت و میزان نرمی موردنظر شما دارد. هرچند که خورش ساک بهتر است آرام‌آرام و با حرارت کم پخته شود تا تمام مواد به‌خوبی ترکیب شده و خورش جا بیفتد.
مرحله پنجم: آماده‌سازی تخم‌مرغ‌ها
در یک ماهیتابه کوچک، تخم‌مرغ‌ها را شکسته و خوب هم بزنید. سپس کمی روغن در ماهیتابه بریزید و تخم‌مرغ‌ها را به‌صورت نیمرو بپزید. تخم‌مرغ‌ها نباید زیاد سفت شوند، بهتر است تا حدی که زرده‌ها کمی خودشان را بگیرند، آن‌ها را بپزید.
سپس تخم‌مرغ‌های نیم‌پز را به خورش در حال جوشیدن اضافه کنید. تخم‌مرغ در خورش ساک یکی از مواد اصلی است که هم طعم خاصی به غذا می‌دهد و هم باعث غنی‌تر شدن ارزش غذایی آن می‌شود.
مرحله ششم: افزودن آبغوره و ادویه‌ها
در آخرین مرحله، آبغوره را به خورش اضافه کنید تا طعمی ترش و ملایم به غذا بدهد. آبغوره علاوه بر طعم، به لعاب‌دار شدن خورش نیز کمک می‌کند. اگر دوست دارید خورش ترش‌تری داشته باشید، می‌توانید مقدار بیشتری آبغوره یا حتی کمی آب‌لیمو به آن اضافه کنید.
نمک، فلفل و زردچوبه را هم به میزان دلخواه به خورش اضافه کنید و اجازه دهید تا مواد چند دقیقه دیگر با هم بجوشند تا خورش کاملاً جا بیفتد.
مرحله هفتم: سرو خورش ساک
خورش ساک معمولاً با برنج سرو می‌شود و می‌توانید آن را با زعفران و برنج خوش‌عطر ایرانی سرو کنید. این خورش خوشمزه را می‌توانید همراه با سبزی خوردن تازه و ماست چکیده سرو کنید که طعم آن را دوچندان می‌کند.
این خورش به دلیل استفاده از سبزیجات تازه، گوشت و لپه یک غذای کامل و مقوی به‌حساب می‌آید که می‌تواند انتخابی مناسب برای مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی باشد. خورش ساک همچنین به دلیل ترکیب سبزیجات و گوشت، غذایی مناسب برای افرادی است که به‌دنبال غذایی سالم و مغذی هستند.
نکات مهم در تهیه خورش ساک:
- انتخاب گوشت: استفاده از گوشت گوسفندی یا گوساله بستگی به ذائقه شما دارد، اما گوشت‌های استخوان‌دار مانند گردن یا دنده به خورش طعم بهتری می‌دهند.
- سبزی‌های تازه: یکی از مهم‌ترین نکات در تهیه این خورش استفاده از سبزیجات تازه و خوش‌عطر است. سبزی‌های ساک به‌خوبی باید شسته و خرد شوند.
- تخم‌مرغ: تخم‌مرغ را نباید زیاد بپزید، نیمرویی که زرده آن کمی سفت شده باشد، بهترین گزینه است.
- ادویه‌ها: میزان ادویه‌ها و ترشی خورش را می‌توانید بنا به سلیقه خود تغییر دهید.
- زمان پخت: خورش ساک باید به‌صورت آرام و با حرارت ملایم پخته شود تا جا بیفتد و طعم‌ها به‌خوبی با هم ترکیب شوند.
نتیجه‌گیری:
خورش ساک یکی از خورش‌های خوشمزه و اصیل ایرانی است که با مواد مغذی و طعمی لذیذ همراه است. این خورش به دلیل استفاده از سبزی‌های تازه، گوشت و لپه، هم بسیار مقوی است و هم می‌تواند یک وعده غذایی کامل باشد.
